İlk kara delik fotoğrafının arkasındaki genç beyin: Katie Bouman

Yukarıda görmüş olduğunuz kare astronomi tarihinin belki de en önemli fotoğraflarından birisi. Uluslararası araştırmacılardan oluşan dev bir bilim heyetinin dün bir basın toplantısıyla ortaya çıkardığı "İlk kara delik fotoğrafı" bildiğiniz gibi şu sıralar tüm dünyada dikkatleri üzerine çekmiş durumda. Bilim dünyası ise bu tarihi fotoğrafı 29 yaşındaki bir bilgisayar mühendisine borçlu.

Massachusetts Teknoloji Enstitüsü'nde (MIT) görev yapan Katie Bouman, ilk kara delik fotoğrafını ortaya çıkaran algoritmanın geliştirilmesine öncülük etti. Bouman, CHIRP (Continuous High-resolution Image Reconstruction using Patch priors) ismini verdiği algoritmayı geliştirmeye bundan yaklaşık üç yıl önce, yani henüz 26 yaşında bir yüksek lisans öğrencisiyken başlamış.

Kara deliklerin Yeryüzü'nden bir fotoğrafını yakalamak gerçekten de inanılmaz zor bir iş. Bunun en büyük nedeni ise çok uzak konumlarda bulunmaları ve yoğun kütlelerine rağmen şaşırtıcı derecede küçük boyutlara sahip olmaları. Bilim insanları kara delik fotoğrafı çekme uğraşlarını anlatırken,"Los Angeles'taki bir gazeteyi New York'tan okumaya çalışmak gibi bir şey." ifadelerini kullanıyor.

Yani ne kadar yetenekli olursa olsun Dünya üzerindeki hiçbir teleskop bir kara deliğin fotoğrafını çekebilecek güce sahip değil. Bu nedenle bilim insanları dünyanın farklı bölgelerinde bulunan sekiz farklı radyo teleskobunu birleştirerek Event Horizon Telescope'unu (Olay Ufku Teleskobu) oluşturdu.

Ancak tüm bu teleskopların koordineli bir şekilde çalışmasını sağlamak ve Avrupa, Güney Amerika, Kuzey Amerika ve hatta Antarktika'dan gelen verileri en doğru bir şekilde birleştirmek hiç de kolay bir iş değil. Katie Bouman, MIT'de geliştirdiği algoritmayla işte buna bir çözüm sundu ve tarihi değiştiren bilim insanları arasına adını yazdırmayı başardı.

Şu anda Kaliforniya Teknoloji Üniversitesi'nde doçent olan Bouman, CNN'e verdiği röportajda,"Hiçbirimiz bunu tek başımıza başaramazdı. Bu gerçeğe dönüştüyse, birçok farklı alanda çalışan çok sayıda kişinin sayesinde." şeklinde konuştu.

Katie Bouman'ın 2016 yılında konuyla ilgili yaptığı TED konuşmasını aşağıdan izleyebilirsiniz. Türkçe altyazı da bulunuyor.

Yorum Yaz Paylaş Tweetle