İnce Satırlar
Liste Modu
Döşeme Modu
Sade Döşeme Modu
Blog Modu
Ağzımıza bir parça nane atıp çiğnediğimiz zaman, ağzımızın içinin ferahladığını ve serinlediğini hissederiz. Bunun sebebi tıpkı acı biberlerdeki gibi; nanenin içerdiği maddelerin kimyasal yapısında yatıyor.
Bu hissiyatların ana sorumlusu olarak acı biberdeki kapsaisin, nanedeki mentol olarak gösteriliyor. Bu moleküllerin ise; evrimsel süreçte bitkilerin atalarının bu molekülleri avcıları caydırmak amacıyla üretmesi sonucunda oluştuğu düşünülüyor. Böylece bitkiler tohumlarını daha geniş alana yayıp genetik materyallerini gelecek kuşaklara daha başarılı bir şekilde aktarabiliyor.
Nanenin de mentol adlı maddeyi bu sebeple barındırdığı düşünülüyor.
Mentol ve ferahlık hissi
Peki mentol ağzımızı nasıl daha ferah hissettiriyor ? Bu sorunu aslında oldukça kısa bir cevabı bulunuyor. Mentol vücudumuzdaki hissiyat mekanizmasını bir çeşit hileyle alt ediyor. Mentol ve kapsaisin somatosensoriyel sistem adı verilen sistem ile dokunma, sıcaklık ve acı duyularını alan reseptörleri etkileyerek etkilerini hissetmemize sebebiyet veriyor. Somatosensoriyel sistem ise tat ve koku duyularından ayrı bir sistem olarak görev alıyor.
İyon kapılı kanallar ve aksiyon potansiyeli
Somatosensoriyel sisteme ait sinir hücreleri derinin altında bulunuyor ve soğuk ile sıcak gibi çeşitli durumları algılıyor. Sinir hücreleri; membranlarına gömülü bir dizi özelleşmiş protein dizisinden yardıma alarak ortam değişikliklerini takip ediyor. Bu proteinler iyon kanalı adı verilen ve hücre membranından madde geçişlerini kontrol edip düzenleyen kanal sistemini kontrol ediyor. İyon kanalları herhangi bir uygun ileti ile karşılaşmadığı durumlarda kapalı vaziyette kalıyor.
Reseptörler kimyasal bir maddeyi veya ısıyı hissettiği zaman görevli proteinler iyon kanallarını açıyor ve iyonlar hücre membranından geçmeye başlıyorlar. İyon geçişleri sonucunda küçük bir elektrik sinyalinin oluşumu tetikleniyor ve aksiyon potansiyeli adı verilen durum oluşuyor. Aksiyon potansiyeli sayesinde sinir hücrelerinin algıladıkları durumlar beyne doğru iletiliyor.
Nane çiğnendiği zaman da dildeki soğuk reseptörleri etkileniyor ve beyin de bu durumu dildeki soğuma hissi olarak algılıyor. Dilde bulunan TRPM8 adlı özelleşmiş bir protein genel olarak soğuk hissiyatı için özelleşmiş olarak bulunuyor ve örnek olarak bir kişi dondurma yaladığı zaman bu protein aracılığı ile soğukluk hissiyatı sağlanıyor.
Bir kişi, dili sıcak olsa bile nane çiğnediği zaman; nanenin içindeki mentol molekülleri TRPM8 proteinini etkiliyor ve kişi dilinin soğuduğunu hissediyor. Yani soğukluk duygusu tamamıyla kimyasal bir his olarak karşımıza çıkıyor hatta çok yüksek konsantrasyondaki mentol uygulandığı bölgede inflamasyona ve dolayısıyla hafif bir sıcaklık artışına da sebebiyet verebiliyor ama yine de beyin bu durumu bir çeşit ''üşüme'' olarak algılıyor. Bu haberi, mobil uygulamamızı kullanarak indirip,
istediğiniz zaman (çevrim dışı bile) okuyabilirsiniz:
1 Kişi Okuyor (0 Üye, 1 Misafir) 1 Masaüstü
GENEL İSTATİSTİKLER
5286 kez okundu.
12 kişi, toplam 12 yorum yazdı.
HABERİN ETİKETLERİ
bilim haberleri, bilim ve